No corazón da Antela

# Memoriarural  2008: Restauración da tribuna da igrexa de Santo Estevo de Sandiás e nova publicación (o número 2) da revista cultural e turística do Concello de Sandiás, ¨A Torre do Castro¨, dedicada en grande parte ós 50 anos do comezo das obras de desecamento da lagoa de Antela (1958-2008) ( La Región , 26 de novembro de 2008). 

#Memoriarural 2004: En outubro de 2004 (artigo na Rexión do 7 de outubro de 2004), os sucesivos ataques dos vándalos acaban por destrozar os caros sistemas de iluminación artística das torres do Castro ( #Sandiás ) e da Forxa ( #Porqueira ), instalados no ano 1998.

#Memoriarural 2014: “A Torre do Castro” recuperou no seu número do ano 2014 os traballos de recompilación de tradicións, lendas, contos, etc., da parroquia de Sandiás publicados no ano 1931 na revista Nós. O número 8 da revista cultural e turística do Concello de Sandiás “A Torre do Castro”, recuperou os traballos sobre a parroquia de Sandiás publicados en diferentes números da revista Nós en 1931. Coa intención de homenaxear á xeración da revista Nós, a revista A Torre do Castro recuperou os traballos de recompilación de tradicións, lendas, contos, etc., da parroquia de Sandiás publicados no ano 1931, cumprindo desta maneira cun dos principais obxectivos desta revista, a salvagarda e a promoción do patrimonio material e inmaterial do concello de Sandiás e da Limia. Neste último número recuperouse, para que chegue ao maior número de persoas interesadas, unha pequena xoia da etnografía sobre o concello de Sandiás , que xa atesoura máis de 80 anos. Trátase da colaboración do veci...

Neste número seguimos dando a coñecer aspectos relacionados coa historia da lagoa de Antela, neste caso por medio dun artigo que nos fala do primeiro proxecto de desecamento da lagoa presentado a mediados no século XVIII pola Academia de Agricultura do Reino de Galicia que foi publicado nunha versión máis extensa na revista Lethes. Así mesmo facemos unha breve biografía dos primeiros emigrantes de Sandiás en América, Alonso de Santan a e frei Xosé Seguín, nuns séculos nos que a emigración galega cara a ese continente era moi puntual. Nos artigos dedicados o noso patrimonio histórico-artístico falamos das igrexas das tres parroquias do noso concello, así como da Pedra Alta, un dos símbolos da Limia. Na recompilación de vellos artigos dedicados ó noso pasado máis cércano, botamos man dun artigo publicado por Vicente Risco no ano 1957 na revista Vida Gallega no que se nos fala da Limia de antes do desecamento da lagoa de Antela. No apartado dedicado ó noso patrimonio inmaterial segui...

Atopámonos ante o primeiro número da revista cultural do concello de Sandiás, feita coa intención de darse a coñecer e servir de guía para os veciños e visitantes do noso concello. Neste número centrarémonos nos aniversarios do ano 2007 que teñen relación co patrimonio do noso concello. O primeiro deles son os 400 anos do remate do retablo de santo Estevo de Sandiás (1607-2007), no que traballou un dos máis grandes artistas do século XVII en Galicia: Francisco de Moure. Logo temos o 540 aniversario do derrubamento polos irmandiños da torre do Castro durante a revolta irmandiña de 1467. No apartado dedicado ó noso patrimonio inmaterial botamos man das lendas sobre a lagoa de Antela que foron publicadas en numerosos libros e revistas de divulgación, incluíndo a revista Nós. Co gallo da próxima inauguración da Casa da Lagoa (Centro de Interpretación da Lagoa de Antela) aproveitamos para repasar a cronoloxía dos numerosos intentos de desecamento da lagoa de Antela, así como algunha da b...

Os 8 números da revista cultural e turística co Concello de Sandiás, A Torre do Castro, (Ano 2007-2014) están en PDF dispoñibles no seguinte ligazón: https://issuu.com/torredocastro/stacks/ac2eb3f4ad124cb58b85a17833d40050

PRESENTACIÓN DA VI EDICIÓN DA CARREIRA POPULAR DA TORRE DO CASTRO DE SANDIÁS Por sexto ano consecutivo o Concello de Sandiás e a Asociación Deportiva Limiactiva apostan por promover a práctica deportiva coa celebración, o vindeiro domingo 31 de maio de 2015, dunha nova edición da Carreira Popular Torre do Castro. Como xa é tradicional nesta proba, celebraranse 5 carreiras por categorías. Destacando a novidade introducida o ano pasado, a obriga de que na composición dos equipo s de 4 atletas conten con alomenos unha muller entre os seus compoñentes. A torre do Castro e o San Bieito da Uceira voltaran ser testemuñas do estado de forma dos intrépidos atletas que se atrevan a desafiar as duras rampas, os xa famosos dous quilometros da dura subida, que levan ata a capela do santo. Tanto o Concello de Sandiás, como a Asociación Deportiva Limiactiva, agradecen a importante colaboración da Deputación de Ourense, así como de todas as empresas e veciños voluntarios, que fan p...

Cuberta dunha das revistas onde aparece o artigo de Urbano Santana (O número 93). A Cuberta da revista Nós é un dos deseños máis coñecidos de Castelao.    O número 8 da revista cultural e turística do Concello de Sandiás , A Torre do Castro,  recupera os traballos  sobre a parroquia de Sandiás publicados en diferentes números da revista  Nós  en 1931 .   Coa intención de homenaxear á xeración da revista  Nós ,  a revista  A Torre do Castro  recupera os traballos de recompilación de tradicións, lendas, contos, etc.,  da parroquia de Sandiás publicados no ano 1931, cumprindo desta maneira cun dos principais obxectivos desta revista, a salvagarda e a promoción do patrimonio material e  inmaterial do concello de Sandiás e da Limia.   Neste novo número recuperouse, para que chegue ao maior número de persoas interesadas, unha pequena xoia da etnografía sobre o concello de Sandiás , que xa atesoura máis ...

O número 4 da revista cultural e turística do Concello de Sandiás , A Torre do Castro, en PDF (Ano 2010): http://issuu.com/torredocastro/docs/revistaatorredocastro42010 Neste número contamos cun artigo do escritor   Vicente Risco   publicado no desaparecido xornal   La Zarpa   en 1921 no que se nos describe un verán calquera na Limia desa época. Co gallo da cesión por parte do Estado da torre do Castro á Xunta de Galicia, recorremos a un pequeno artigo do historiador   Xesús Taboada Chivite   relacionado co castelo, que foi publicado en 1970 no xornal   La Región . No apartado dedicado ó noso patrimonio inmaterial botamos man dalgunhas das lendas sobre a torre do Castro, así como un artigo sobre o entroido no concello de Sandiás da nosa colaboradora Carmen Cuquejo. Dedicamos tamén un espazo ó deporte cunhas páxinas dedicadas á Primeira Carreira Popular Torre do Castro que tivo lugar o 30 de maio de 2010. Rematamos este número cunha most...

O número 5 da revista cultural e turística do Concello de Sandiás , A Torre do Castro, en PDF (Ano 2011): http://issuu.com/torredocastro/docs/www.sandias.es Neste número, como xa é habitual, contamos cunha transcrición dun artigo relacionado coa Limia escrito por algúns dos persoeiros máis importantes da nosa cultura, neste caso, un dos galegos máis ilustres:   Domingo Fontán . No artigo de Fontán de 1858, extraído do xornal compostelano   ¨ La Exposición Compostelana ¨ , o autor do primeiro mapa realizado en Galicia con métodos científicos, mapa dunha exactitude abraiante, escribe sobre un tema moi de actualidade na segunda metade do século XIX, a obsesión polo desaugamento da lagoa de Antela para o seu aproveitamento agrícola.  Noutro apartado de cousas dedicamos un espazo á promoción do Centro Ecuestre de Antela da Deputación de Ourense situado no noso municipio. Repetimos, como no número anterior, un espazo ó deporte cunhas páxinas dedicadas á Se...

O número 6 da revista cultural e turística do Concello de Sandiás , A Torre do Castro, en PDF (Ano 2012): http://issuu.com/torredocastro/docs/revistaatorredocastro2012 Neste novo número, como xa é habitual, botamos man de vellos artigos que falan da visión sobre a lagoa de Antela de xornalistas dos anos 20 como o vigués   Jaime Solá , fundador da revista   Vida Gallega , e de grandes persoeiros, como é o caso de   Álvaro Cunqueiro , que nos fala nun artigo, moi poético, dunha viaxe á Limia nos anos 50. Así mesmo, continuamos coa segunda parte do artigo de   Domingo Fontán   de 1858, extraído do xornal compostelán ¨ La Exposición Compostelana ¨, no que se nos trata un dos temas máis en boga a finais do século XIX en Galicia: o desaugamento da lagoa de Antela para o seu aproveitamento agrícola. Noutro apartado de cousas dedicamos un espazo á excursión realizada polos veciños de Sandiás a Sogama en Cerceda (A Coruña), no que se lles mostrou o comp...

O número 7 da revista cultural e turística do Concello de Sandiás , A Torre do Castro en PDF (Ano 2013): http://issuu.com/torredocastro/docs/revistaatorredocastro2013 Neste novo número,  contamos con dous vellos artigos sobre a Lagoa de Antela publicados na revista  Vida Gallega . No primeiro deles,   Jaime Solá,   o fundador da revista,  fálanos no ano 1913 dunha maneira bastante escéptica do potencial turístico da lagoa de Antela. No seguinte artigo de 1931, o matemático polifacético,   Heliodoro Gallego , e membro da Sociedade Galega de Historia Natural de Santiago de Compostela, descríbenos a lagoa de Antela. Falamos así mesmo, da nova sinalización turística da ruta das Torres da Limia, para o que contamos coa información recompilada nos paneis explicativos das tres torres aínda en pé na nosa comarca. Dedicamos, como xa é habitual,  un espazo ao deporte cunhas páxinas dedicadas á cuarta edición da Carreira Popular Torre do...

Paneis explicativos nas tres torres da Limia: O Castro (Sandiás), A Pena (Xinzo de Limia), e Porqueira. Unha das últimas actuacións contempladas no Proxecto  ARRAIANO (comarcas da Limia e Monterrei), consistindo este proxecto na instalación de paneis explicativos das 3 torres medievais (A Pena, Porqueira e Sandiás) que rodeaban a antiga Lagoa de Antela.

O CONCELLO DE SANDIÁS DESÉXALLES UN BO NADAL E UN PRÓSPERO ANO 2014.

Como tódolos meses de setembro nos últimos sete anos, saiu un novo  número, o  7,  da revista cultural e turística do Concello de Sandiás , que leva por titulo  A Torre do Castro,  símbolo por excelencia do noso concello e un dos monumentos máis emblemáticos da Limia. Con esta publicación tentamos acercar ós visitantes e veciños á nosa historia e o noso patrimonio cultural, dándoo a coñecer primeiro entre nós mesmos e logo a todos aqueles que nos visiten. Esperamos e desexamos que coa publicación deste novo número se contribúa a potenciar e valorizar o patrimonio cultural e natural dun pequeno concello da Galicia interior. Neste novo número,  contamos con dous vellos artigos sobre a Lagoa de Antela publicados na revista  Vida Gallega . No primeiro deles, Jaime Solá, o fundador da revista,  fálanos no ano 1913 dunha maneira bastante escéptica do potencial turístico da lagoa de Antela. No seguinte artigo de 1931, o matemático p...

¨Fai xa moitos anos, un grupo de veciños, tanto do Castro como das Pegas, movidos pola cobiza que un deles lle meteu nos miolos co libro dos tesouros ou ¨Ciprianillo¨, fartáronse de facer buratos por todo o outeiro, ata que cavando, cavando, descubriron o pozo do castelo de pura casualidade. Ó único que sacaron foi uns cantos xerros, ós que non deron a maior importancia, xa que eles ó que buscaban era o tesouro, pero como estaban baleiros, tiráronos de novo ou regaláronos. Algúns deles vinos nunha ocasión no Museo, pero non sei como estará referenciado¨. Fonte: Esta lenda foi recollida por J.J. Cid (O Castro - Sandiás).

¨Cando eu era neno, un veciño de O Castro (a aldea que está ó pé da torre) contoume a seguinte lenda: ¨Hai moito tempo un exercito de homes vidos de lonxe arrodearon a torre do Castro, pero os que alí vivían defendéronse valentemente do ataque, e non a deron tomado (os seus muros ainda hoxe impresionan). Pero unha noite, un criado abriulles a porta ás agachadas, e eles entraron e pasaron a coitelo a todos os habitantes da torre, non tendo piedade con ninguén, para logo plantarlle lume e botala embaixo¨. Non hai moito tempo lin nun libro* de historia no que aparecia reseñado este relato; o exercito eran os Irmandiños. O meu veciño dubido moito que lerá este libro, mais as lendas moitas veces teñenvos unha base real¨. ¨... Os sitiadores, axudados pola traizón dun criado, entraron unha noite pola portela, mataron ós defensores, e puxeronlle lume á torre, onde pereceron os familiares, derruiron a fortaleza, e voltaron a reforza-lo cerco de Allariz¨ Recollida por Xavier F. M. *...

“E os vellos contan que cando seus abos eran mozos xuntaron varias escadas e subiron a éla, e un que se chamaba ¨o tío curcumba¨ paseábase por´o alto e foi un mouro e marchoulle c´un zapato sin que o visen”. “Resume xeneral de folk-lore de Sandiás” Urbano Santana Revista Nós , xuño-setembro, 1931.

“Dentro d´o castillo hay un pozo con varios metros d´auga, moi oscuro, e por íl ten entrada, e debaixo hay un salón con moito ouro. Para desencantalo, hay que levar un hovo d´unha pita negra, y´a pita; ésta sóltase no salón, y´o hovo estréllase na frente a un xigante qu´está dentro c´unha machada levantada pra matar ó que vaya se non lle da co hovo…”. “Resume xeneral de folk-lore de Sandiás” Urbano Santana Revista Nós, xuño-setembro, 1931. 

“Foi feito, según boca dos vellos, por´os mouros cand´ó de Pena que está de frente a unhos 7 Km pouco máis ou menos o Sur do d´eiquí, meténdose por´o tanto a Veiga no medio. Fixeron por debaixo da terra unha carretera desd´unh´autra torre e por éla andan os mouros d´un lado para outro. Cand´os fixeron, os ferreiros de Pena e máis o de Castro, pr´apuntar os picos non tiñan máis que un martelo pr´os dous e arreglábanse con él tirándoyo desd´unha a outra cando lles faguía falta”. “Resume xeneral de folk-lore de Sandiás” Urbano Santana Revista Nós , xuño-setembro, 1931.